İşveren 6331 sayılı kanun gereği çalışanların güvenliğin sağlamakla yükümlüdür. Kanun gereği periyodik kontrolleri “İş ekipmanları kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği” esas alınarak yürütülür.

6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

İşverenin genel yükümlülüğü

MADDE 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; 

a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. 
b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. 
c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. 
ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır. 
d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır. 
(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. 
(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez. 
(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ (Resmi gazete ;25.04.2013 Sayı: 28628 )

MADDE 7 – (1) İşyerinde kullanılan iş ekipmanının kontrolü ile ilgili aşağıdaki hususlara uyulur.

a) İş ekipmanının güvenliğinin kurulma ve montaj şartlarına bağlı olduğu durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğinde ekipmanın, periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler tarafından kontrolü yapılır, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığını gösteren belge düzenlenir.

2.1.4. Madde 2.1.1.’de belirtilen kriterler saklı kalmak kaydı ile bir kısım basınçlı                             2.2.3. Madde 2.1.1.’de belirtilen kriterler saklı kalmak kaydı ile bir kısım kaldırma 
kap ve tesisatın periyodik kontrol süreleri ile kontrol kriterleri Tablo: 1’de                                       ve iletme ekipmanının periyodik kontrol kriterleri ve kontrol süreleri Tablo: 2’de 
belirtilmiştir.                                                                                                                                   belirtilmiştir

     

Periyodik kontroller yasa, tüzük ve yönetmeliklerle ülkemizde yaptırılması zorunlu kılınmış kanuni yükümlülüklerdir. İş kanunu gereği her iş veren iş yerinde çalışanların her şeyden önce can ve mal güvenliğini ve cihazların kullanımlarında güvenliği sağlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülük ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi açısından kontrollerin yapılması gerekmektedir.

Akreditasyon uygunluk değerlendirme kuruluşlarınca gerçekleştirilen çalışmaların ve dolayısıyla bu çalışmalar sonucunda düzenledikleri uygunluk teyit belgelerinin (deney ve muayene raporları, kalibrasyon sertifikaları, yönetim sistemi belgeleri, ürün belgeleri, personel belgeleri vb) güvenilirliğini ve geçerliliğini desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir kalite altyapısıdır. Uygunluk değerlendirme kuruluşlarının akreditasyonu, ilgili uygunluk değerlendirme kuruluşları için yeterlilik kriterlerini belirleyen uluslararası standardlar, ilgili sektöre özel gereklilikler ve bölgesel veya uluslar arası akreditasyon kuruluşları tarafından belirlenmiş rehber dokümanlarda belirlenmiş, dünya genelinde kabul görmekte olan, gereklilikler esas alınarak gerçekleştirilmektedir.

Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği,
Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

Tersane, Tekne İmal Ve Çekek Yerlerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul Ve Esasları hakkında Yönetmelik

Yukarıda belirtilen yönetmeliklerin kapsadığı alanlarda herhangi bir kurum, kuruluş veya kişinin kontrol yaparak raporlandırması mümkün değil

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ (Resmi Gazete Tarihi: 25.04.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28628)

Yetkilendirme, eğitim ve denetim

MADDE 14 – (1) Periyodik kontrol yapacak kişi ve kuruluşlara akreditasyon, yetkilendirme ve eğitim zorunluluğu getirmeye Bakanlık yetkilidir. (2) Periyodik kontrolleri yapılmış iş ekipmanları ile ilgili olarak, periyodik kontrol raporunun gerçeğe aykırı düzenlenmesi, bu Yönetmelikte yer alan kriterlere uygun olmayan kişilerce yapılması, uygun olmayan deney ve test yöntemleri kullanılarak yapılması gibi uygunsuzlukların Bakanlıkça tespit edilmesi durumunda, periyodik kontrol raporları geçersiz sayılır. Ayrıca düzenleyen kişiler hakkında 13 üncü maddenin üçüncü fıkrasına göre işlem yapılır. Bu nedenle akreditasyon konusunda herhangi bir zorunluluk bulunmamaktadır.

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ (Resmi Gazete Tarihi: 24.04.2017 Resmi Gazete Sayısı: 30047)

MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir. “(3) Birinci fıkra kapsamında kişi ve kuruluşlara getirilecek zorunluluklar iş ekipmanları esas alınarak Bakanlıkça çıkartılacak Tebliğ ile belirlenir. Tebliğde belirtilen süre içerisinde periyodik kontrol yapacak kişilerin eğitim alması, periyodik kontrol yapacak kuruluşların ise hizmet yeterliliği belgesi alması veya akredite olması zorunludur.”

Şayet muayene işlemi sonrasında kontrolü yapılan cihaz ile ilgili uygunsuzluklar tespit edilmiş ise, eksikleri mümkün olduğunca sertifikalı malzemeler (manometre, emniyet ventili, halat, kanca vb.) ile değiştirilmeli, eksiklikler hızlıca hem can hem de mal güvenliği açısından giderilmelidir. Eksikliklerin giderilmesi halinde kontrol işlemini için tekrar ek kontrol talebinde bulunulmalı ve tekrar cihazın eksikliklerinin tam anlamıyla tamamlanıp tamamlanmadığı kontrol ettirilmelidir.

İşletme hukuki sorumluluklarını yerine getirmekle yükümlüdür. (işveren, işçi ayrımı olmaksızın) Yaşanabilecek bir iş kazasında müfettişler kaza ile alakalı öncelikle kullanılan cihazın dosyasını (bakım-onarım, periyodik kontrol kayıtlarının bulunduğu) inceleyeceklerdir. Bu incelemede işletme hukuki sorumluluklarını yerine getirip getirmediği detaylı kontrol edilir. 
1-Periyodik kontrollerini yaptırmış ve herhangi bir eksik yok ise; 
İşletme periyodik kontrollerini düzenli yaptırıyor olabilir ancak bu işlem tek başına yeterli değildir. Kullanıcı eğitimi, düzenli bakım yapılıp yapılmadığı gibi kayıtlar da mutlaka dosyalanmalıdır.

2-Periyodik kontrollerini yaptırmış ve eksik var ise; 
İşletme kontrollerini yaptırıyor olabilir, ancak tespit edilen eksikliklerle ilgili herhangi bir çalışma yapmamış durumda ise bu durum sorumluluklarını yerine getirmediğini şeklinde değerlendirme yapılabilir.

a.    Basınçlı Kapların Periyodik Kontrolleri 

Kalorifer kazanı/Buhar kazanı /Kızgın su kazanı /Kızgın yağ kazanı 

Hava tankı/Hidrofor/Genleşme Tankı/Boyler/Otoklav/Basınçlı kap 

Sanayi gazları depolama tankı/Kara tankeri 

Sıvılaştırılmış petrol gazları tank/Basınçlı Kap Emniyet cihazı 
b.    Kaldırma ve İletme Makinalarının Periyodik Kontrolleri 

Vinç/Caraskal/Asansör/Transpalet/Forklift/Platform/Mobil vinç/Kule vinç 

Cephe asansörü/Araç kaldırma lifti/Sapan 
c.    İş Makinalarının Periyodik Kontrolleri 

Çekici/Çekici Dozer/Skreyper/Greyder/Yükleyici /Kazıcı Yükleyici/Fore Kazık

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ

İş ekipmanının kontrolü

MADDE 7 – (1) İşyerinde kullanılan iş ekipmanının kontrolü ile ilgili aşağıdaki hususlara uyulur. a) İş ekipmanının güvenliğinin kurulma ve montaj şartlarına bağlı olduğu durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğinde ekipmanın, periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler tarafından kontrolü yapılır, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığını gösteren belge düzenlenir.

Her işletmede büyük olasılıkla sürekli çalışması gereken türden cihazların yedekleri bulunmaktadır. Bu tip durumlarda öncelikle çalışmayan cihazı, ardından bir iki gün sonra hazırlık yapılabilecek gün durumuna göre diğer cihaz yedeklemeli olarak test edilebilir. Veya işletmelerde genel duruşlar yada bakım günleri olmaktadır, genel duruş veya bakım günlerinde ortak planlama yapılarak muayene hizmeti yapılabilir.

İşletmedeki cihaza dair test esnasında tespit edilebilecek uygunsuzlukların yerinde görülmesi açısından ve muayene hizmetinin gerçek anlamda yapıldığının (hangi aşamalardan geçiyor ve ne gibi kontroller yapılıyor) görülmesi açısından yardımcı personel bulundurmak önemlidir. Bir işletme de kullanılan cihazı kullanıcısından başkası ne gibi sorunları var bilemez. Dolayısıyla yardımcı personel cihazı tanıyan ve muayene işlemi sırasında oluşabilecek riskler de müdahale edebilecek bilgiye sahip olmalıdır.

Mevzuat ta belirtilen nitelikleri karşıladığı takdirde yapabilir. Ancak periyodik kontrollerde esas; işletmede can ve mal güvenliğini riske atacak durumların tespit edilerek raporlandırılmasıdır. Dolayısı ile bu tip kontroller bağımsız ve tarafsız kişi ve kuruluşlarca yani, kontrol edilen cihazın bakım, onarım, üretici veya mülkiyet ilişkisi olmayan kuruluşlarca kontrol edilmesi önemlidir.